Yeni yılda asgari ücretin belirlenmesiyle birlikte, çalışanların bu sene içinde alacakları Asgari Geçim İndirim(AGİ) tutarı belli olmuştur.
AGİ Tutarı kişilerin medeni durum, eşin çalışıp çalışmadığı ve çocuk sayısına göre değişmektedir. AGİ oranı kişinin kendisi için %50, evli olduğu ve çalışmayan eş için %10; ilk iki çocuk için %7,5 sonraki çocuklar için %5 olarak hesaplanmaktadır.
Çocukların AGİ Tutarı, sağlık yardımını aldıkları kişi üzeriden hesaplanması gerekmektedir. Bir başka deyişle çocuklar kimin üzerinden vizite kağıdı alıyorsa AGİ tutarları da o kişiye ödenir.
Eşin çalışmaması; sadece işyerinde ücret karşılığı çalışmaması manasına gelmekte olup, Bağkurlu olarak kendi işyeri varsa AGİ’den yararlanacaktır. Örneğin; Ahmet Bey A firmasında çalışmaktadır. Eşi Ayşe Hanımın ise kuaför dükkanı olup gelir elde etse bile, ücret karşılığı çalışmadığı için Ahmet Bey eşi için AGİ tutarı alabilecektir.
Çalışanın eşi bir firmada ücret karşılığı çalışsa ve çalıştığı yerden ücretsiz izin alsa veya raporlu olsa, bir işyerine bağlılığı devam ettiğinden çalışan “Eşim şuan çalışmıyor” diyip eşi adına AGİ alamayacaktır.
AGİ tutarı Ocak ayındaki 16 yaşından büyük çalışanlar için belirlenen asgari ücretin gelir vergisi kesintisini aşamayacaktır. 2008 yılı ocak ayı için asgari ücret 666 TL olarak açıklanmıştır. Asgari ücretin gelir vergisi kesintisi ise 84,92 TL’dir. Dolayısıyla bu sene içinde çalışanların alabilecekleri AGİ Tutarı en fazla 84,92 TL olacaktır. Bu rakam 500 TL net maaş alan içinde bu kadardır, 10.000 TL net maaş alan içinde bu kadardır. Çünkü yukarıda belirttiğimiz gibi AGİ Tutarı maaşla bağlantısız olarak çalışmaktadır.
AGİ ile detaylı bilgi almak için geçen sene yazdığım makalemi okuyabilirsiniz. Çünkü bu sene AGİ ile sadece tutar değişikliği yapılmış olup, bunun dışında mevzuatında bir değişiklik olmamıştır.(Asgari geçim indirim uygulaması ve örnekler)
AGİ ile ilgili en çok sorulan sorulardan bir tanesi, işverenlerin AGİ Tutarlarını ödememesi halinde çalışanların nasıl bir yol izlemesi gerektiğine yöneliktir.
Eğer işvereniniz AGİ tutarlarını ödemiyorsa, bununla ilgili işvereninize öncelikle dilekçe ile başvuruda bulunun. Eğer işvereniniz dilekçenizi kabul etmez veya dilekçenize rağmen AGİ’nizi ödemek istemezse önünüzde iki seçenek bulunur:
1) İşyerinde çalışmaya devam eder ve konuyla ilgili Bölge Çalışma Müdürlüğü ve işyerinizin bağlı bulunduğu Vergi Dairesine şikayette bulunursunuz. Yaptığınız şikayet üzerine vergi dairesince ve Bölge Çalışma Müdürlüğü tarafından işyeriniz, denetime tabi tutulacaktır.
2) AGİ tutarlarınız ödenemediği için 4857 sayılı iş Kanunu’nun 24. maddesi gereği, iş sözleşmenizi haklı sebeple fesih etme hakkı elde edersiniz. Bu fesih sonucu eğer en az bir senelik kıdeminiz varsa, AGİ’yle birlikte kıdem tazminatı alma hakkınızda doğacaktır. Yalnız bu yol izlenecekse; sözleşmenin AGİ’nin ödenmediğinden fesih edildiğinin özellikle belirtilmesi gerekmektedir. Ayrıca kıdem tazminatını alabilmek için AGİ’nin çalışana ödenmediğinin ispatlanması gerekmektedir. Burada da Bölge Çalışma Müdürlüğü ve işyerinizin bağlı bulunduğu Vergi Dairesine şikayette bulunursunuz. Bu yöntemin diğerinden farkı iş akdinin AGİ tutarının ödenmediği iddiasına bağlı olarak fesih edilmesidir. Bunun dışında bir fark bulunmamaktadır.
AGİ tutarınız ödenmediği takdirde yukarıda ki iki yöntemden birinden yararlanma imkanınız vardır.
AGİ tutarını çalışanına ödemeyen işverenler, genellikle AGİ Tutarlarını ödemiş gibi çalışanlardan imza alırlar. Eğer çalışanda AGİ Tutarını almış gibi imza atar ve AGİ Tutarını alamadığını yazılı bir belgeye dayanarak ispatlayamazsa, haklı feshi geçersiz sayılır. Bu durumda kıdem tazminatı ile AGİ de alamaz. Dolayısıyla çalışanların karşılığını almadığı hiçbir belgeye imza atmaması gerekmektedir. Bu durum sadece AGİ için geçerli olmayıp bütün alacaklar için geçerlidir.
Son olarak; AGİ ile ilgili zaman aşımı 5 senedir. Bu zaman aşımı feshin olduğu tarihten itibaren başlar.
